تاثیر دمای ناحیه ریشه و هدایت الکتریکی محلول غذائی بر جذب عناصر غذائی، رشد و عملکرد خیار گلخانه ای

چکیده: کشت سبزیهای گلخانه ای بخصوص خیار در نقاط مختلف جهان ابعاد تازه ای پیدا کرده است. بی شک دما یکی از مهمترین عوامل موفقیت در مدیریت خیار گلخانه ای میباشد و دمای ناحیه ریشه و هدایت الکتریکی محلول غذائی نقش مهمی در جذب عناصر غذائی، رشد و عملکرد گیاهان دارند. یکی ازمشکلات گلخانه داران ریزش میوه ها و کاهش رشد گیاه در فصول سرد سال می باشد که بایستی اپتیمم دمای ناحیه ریشه برای خیار گلخانه ای در سیستم آبکشت تعیین گردد. در این راستا طی تحقیقی، تاثیر دمای ناحیه ریشه و هدایت الکتریکی محلول غذائی بر جذب عناصر غذائی، رشد و عملکرد خیار گلخانه ای با استفاده از طرح پایه بلوک کامل تصادفی بصورت فاکتوریل و در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. دمای ناحیه ریشه در سه سطح (c?15، 20 و 25) و هدایت الکتریکی محلول غذائی در دو سطح (ds/m 2 و4 ) در نظر گرفته شد. دمای ناحیه ریشه توسط دمای آب مخزن ( حرارت داده شده توسط هیتر دمائی) تامین شد، آب مخزن توسط لوله های ماکارونی که داخل کانال و زیر بستر کاشت قرار داده شده بودند بصورت سیستم بسته چرخش پیدا می کرد. به منظور اطمینان یافتن از تامین حرارت مورد نظر بستر کشت، دماسنج های دیجیتالی که دمای بستر و ناحیه ریشه را نشان می دادند در داخل بسترهای کاشت و نزدیک ریشه قرار گرفته بودند. گیاهان به مدت پنج ماه نگهداری و هر هفته سه بار میوه ها برداشت و توزین شدند. سه بوته از هر واحد آزمایشی انتخاب شد و تعداد برگ و تعداد میوه آنها بطور هفتگی شمارش گردید. همچنین شدت فتوسنتز، غلظت عناصر ماکرو (n,p,k)، سطح برگ، وزن تر، وزن خشک برگ و میوه و ویژگیهای کیفی خیار از قبیل مواد جامد محلول، اسیدیته آب میوه، هدایت الکتریکی آب میوه، طعم و رنگ میوه نیز مورد بررسی قرار گرفت. با افزایش دمای ریشه، مقدار سطح برگ، میزان ریزش برگ، شاخص کلروفیل، وزن تر ساقه و ارتفاع گیاه افزایش نشان میدهد. گیاهان تغذیه شده با محلول غذائی ds/m 4، دارای تعداد برگ، سطح برگ، وزن تر و خشک برگ و ساقه بیشتری نسبت به گیاهان تغذیه شده با محلول غذائی ds/m 2 داشتند. حداکثر تعداد میوه و همچنین بالاترین مقدار ریزش در گیاهانی که تحت تیمار دمائی c?25 قرار داشتند مشاهده شد که وجود رابطه مستقیم بین تعداد میوه و ریزش میوه را نشان می دهد. نتایج نشان داد فاکتورهای کیفی میوه از قبیل مواد جامد محلول، اسیدیته آب میوه، هدایت الکتریکی آب میوه، طعم و رنگ تحت تاثیر تیمارها قرار نمی گیرند. همچنین نتایج نشان داد غلظت فسفر و پتاسیم برگ خیار از اثرات تیمارها متاثر نشد با اینحال اثر متقابل دما و و هدایت الکتریکی بر غلظت نیتروژن معنی دار بود. بالاترین غلظت نیتروژن در گیاهانی که تحت دمای c?20 با هدایت الکتریکی ds/m 2 قرار داشتند مشاهده شد. دمای پایین ناحیه ریشه باعث کاهش در رشد ریشه می شود که در نتیجه آن، جذب آب و مواد معدنی کاهش می یابد. با توجه به نتایج بدست آمده دمای c?20 و هدایت الکتریکی ds/m 2 را می توان بهترین تیمار برای کشت هیدروپونیک خیار توصیه نمود.